کم رویی بچه ها چه دلایلی دارد و روش های برطرف آن کدامند؟
به گزارش وبلاگ حامد، حتماً تا به حال برای شما هم پیش آمده که در چند دقیقه اول که با یک کودک روبرو می شوید، کودک کمی احساس خجالت نموده و بعد کم کم با شما دوست می گردد؛ اما گاهی کودک ساعت ها هم طول بکشد باز از شما خجالت می کشد و پیش مادرش ساکت و آرام می ماند که این موضوع دیگر طبیعی نیست و از نظر روانشناسی او دچار معضل کم رویی بچه ها شده است.
کم رویی بچه ها گاهی برای والدین نگران نماینده است و به همین دلیل در این مقاله می خواهیم دلایل، علائم و راه کارهای درمانی آن را برایتان شرح دهیم.
در این مطلب می خوانید:
علائم کم رویی بچه ها
عوارض کمرویی بچه ها
جنبه های مثبت کم رویی بچه ها
دلایل احتمالی کم رویی بچه ها
روش های درمان کم رویی بچه ها
علائم کم رویی بچه ها
کم رویی علائم مختلفی دارد که عبارت هستند از:
- بچه ها خجالتی در موقعیت های نا آشنا یا هنگام تعامل با دیگران مضطرب هستند و یا فرار می نمایند.
- کودک خجالتی اگر احساس کند که در معرض دید دیگران است یا اتفاقی افتاده که دیگران روی او متمرکز شده و به او نگاه می نمایند، به احتمال زیاد عصبی می شود. این اتفاق بیشتر زمانی می افتد که او با یک شخص جدید دیدار می نماید و یا باید در مقابل دیگران در یک جمع حتی اگر آن جمع کوچک باشد، صحبت کند.
- بچه ها خجالتی عموماً دوست دارند کارها و بازی هایشان را در خفا یا در یک گوشه دنج و بی سر و صدا که فرد غریبه ای هم نباشد انجام دهند و تنها در این حالت احساس راحتی می نمایند.
- بچه های که دچار کم رویی شدید هستند ممکن است با این مشکل عظیم شوند و حتی پس از بالغ شدن هم در میان جمع و هم سن و سالان خود از کم رویی رنج ببرند.
بنابراین، بهتر است در صورت تشخیص این حالت که مربوط به شخصیت و روحیه فرد است ما به عنوان والدین او حمایتش کنیم و با راهکارهای مختلف به او یاری کنیم تا بر این مشکل غلبه کند. با این کار هم در کودکی زندگی شادتری دارد و هم در عظیم سالی دچار مشکل نمی شود؛ زیرا کم رویی در عظیم سالی عوارض شدیدتری خواهد داشت.
عوارض کمرویی بچه ها
کم رویی خفیف با کمی یاری و حمایت پدر و مادر به وسیله روش های صحیح، از بین می رود؛ اما کم رویی ثابت و شدید می تواند بر کیفیت زندگی فرزندمان تأثیر گذاشته و دوران کودکی او را تلخ کند. بعضی از عوارض کم رویی درمان نشده و طولانی مدت عبارت است از:
- کاهش فرصت ها برای توسعه یا تمرین مهارت های اجتماعی
- پیدا کردن دوستان کمتر و یادگیری کمتر مهارت های ارتباطی که در آینده به آن ها احتیاج فراوان دارد.
- کاهش مشارکت در فعالیت های سرگرم نماینده و دارای پاداش که احتیاج به تعامل با دیگران دارد و می تواند در رشد و شکوفایی استعدادهای او تأثیر به سزایی داشته باشد؛ مانند ورزش، پایکوبی و موسیقی
- افزایش احساس تنهایی، بی اهمیت بودن و کاهش اعتمادبه نفس
- به دلیل ترس از قضاوت، کودک شما می ترسد که چیزهای جدید را تجربه کند و توانایی های خودش را بشناسد و شناخت توانایی ها تأثیر مستقیم و زیادی بر انتخاب های آینده او دارد.
- سطح اضطراب بالا حتی در انجام کارهای کوچک و یا تفریحات خانوادگی و فامیلی
- اثرات جسمی شرم آور مانند سرخ شدن، لرزش و بروز ترس پیش دیگران که موجب می شود دیگران از موضع قدرت به او نگاه نمایند و او نیز احساس می نماید که فرد ضعیفی است.
نکته مهم: اگر کودکی در یک موقعیت اجتماعی خجالتی عمل کند، ممکن است پس از آن مدام احساس بد خود را تحمل کند. وقتی دائماً این اتفاق می افتد به مرور و با گذشت زمان، محتمل است اعتماد به نفس و عزت نفس آن ها آغاز به فروپاشی کند. هرچه کودک احساس اعتمادبه نفس کمتری داشته باشد، در آینده ضربه شدیدتری از سمت جامعه خواهد دید.
جنبه های مثبت کم رویی بچه ها
بااینکه این عارضه باید هرچه زودتر علت یابی شده و با راهکارهای مختلف درمان شود، اما از جهاتی نیز باعث رفتارهای مثبت در فرزند می شود و مقدار خیلی خفیف آن خوب است. این رفتارهای مثبت عبارت هستند از:
- خوب کار کردن در مدرسه
- دعوا نکردن و درست نکردن دردسر برای والدین
- با دقت گوش دادن به دیگران
- مراقبت راحت تر از او از طرف والدین
دلایل احتمالی کم رویی بچه ها
نمی توان گفت تنها یک دلیل معین باعث ایجاد کم رویی در بچه ها می شود. بلکه همواره چند دلیل در کنار هم این حالت را برای فرزند ما ایجاد می نماید و ما باید برای علت یابی به همه آن ها توجه داشته باشیم. بعضی از مهم ترین دلایل کم رویی بچه ها شامل موارد زیر است:
1. کم رویی ژنتیکی!
تا حدودی جنبه های مختلف شخصیت هر فردی ژنتیکی است و ربطی به محیط اطراف او یا رفتارهایی که با او می شود ندارد.
2. رفتار آموخته شده از طرف والدین
شخصیت بچه ها با تقلید از الگوهای تأثیرگذار زندگی شان نقش می گیرد. مهم ترین شخصیت های تأثیرگذار بر بچه ها پدر و مادر هستند؛ بنابراین اگر پدر و مادر یک کودک خجالتی و کم رو باشند به احتمال خیلی زیاد فرزندشان نیز دچار این کم رویی می شود.
3. روابط خانوادگی
بچه های که نسبت به والدین خود احساس امنیت نمی نمایند و یا رفتارهای متناقضی را از طرف پدر و مادر خود تجربه نموده اند، مضطرب می شوند و مستعد رفتارهای خجالتی هستند.
4. عدم تعامل اجتماعی
بچه های که در چند سال اول زندگی خود به دلیل تصمیمات اشتباه پدر و مادر از دیگران جدا شده اند و مهارت های اجتماعی نداشته اند، برایشان سخت است که با افراد غریبه صحبت نمایند یا از آن ها درخواستی داشته باشند.
5. انتقاد شدید از کودک
بچه های که توسط افراد قابل توجهی در زندگی مانند پدر و مادر، خواهر و برادر یا عمه، عمو، خاله، دایی و پدرعظیم و مادرعظیم مورد انتقاد شدید قرار می گیرند، به دلیل رنجی که از این نقدها می برند سکوت اختیار می نمایند و کم کم دچار خجالت در برابر دیگران و کم رویی می شوند.
6. ترس از شکست
اگر کودک خود را مجبور به کاری بکنید که دوست ندارد و یا توانایی انجام آن کار را ندارد و بعد از پیروز نشدن هم دائماً او را سرزنش کنید، کم کم ترس از شکست در ذهن او شکل می گیرد و علاوه بر اینکه دچار کم رویی می شود، در آینده نمی تواند از توانایی ها و استعدادهای واقعی خود برای پیشرفتش استفاده کند و تن به کارهای سطح پایین تر از خودش می دهد تا شکست را تجربه نکند.
روش های درمان کم رویی بچه ها
برای درمان کم رویی بچه ها نگرش والدین بسیار مهم است؛ زیرا آن ها اولین و مهم ترین الگوی فرزندشان هستند و در زندگی کودک دلبندشان بسیار بیشتر از آنچه والدین فکر می نمایند تأثیرگذارند. در زیر پیشنهاد هایی به شما ارائه می دهیم تا با یاری آن ها بتوانید زودتر کم رویی فرزند خود را کاهش و به مرور زمان درمانش کنید:
- مراقب باشید کودک خود را خجالتی نشان ندهید. هر صفت، تعریف یا تحقیری که نسبت به فرزندتان انجام می دهید روی شخصیت او تأثیر می گذارد؛ بنابراین سعی کنید صفت ها و سرزنش های نادرست که باعث کاهش اعتمادبه نفس و خجالت کشیدن فرزندتان می شود را استفاده نکنید.
- اجازه ندهید افراد دیگر برچسب خجالتی را به فرزند شما بزنند.
- هرگز کودک خود را خجالتی ندانید و به او نگویید که تو خجالتی هستی و به هیچ وجه او را در هیچ زمینه ای مسخره نکنید. در همه امور پشتیبان او باشید و با او همدلی کنید.
- کودک خود را تشویق کنید تا در خصوص دلایل کمرویی خود صحبت کند و سعی کنید متوجه شوید که او دقیقا از چه چیزی می ترسد؟
- از فرزندتان در خصوص خجالت کشیدن و چگونگی غلبه بر آن سؤال نموده و در خصوص حل این مسئله با او صحبت کنید. از آنجا که بچه ها خردسال غالباً والدین خود را کاملاً عالی می دانند، اعتراف به خجالتی بودن از طرف خودش باعث می شود کودک شما احساس بهتری داشته باشد، اضطراب کلی آن ها کاهش پیدا می نماید و شما نیز راه چاره های مناسبی در اختیار او قرار می دهید.
- یک استراتژی قوی از طرف والدین می تواند فرزند را ترغیب به بیرون رفتن و داشتن تعامل با دیگران کند. استراتژی ها به کودک و شرایط فردی و خانوادگی بستگی دارد و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- استراتژی های مقابله و تعامل با افراد دیگر را که در طول سال ها در خصوص غلبه بر کم رویی آموخته اید و تجربه نموده اید با کودک خود به اشتراک بگذارید. این راهکارها را با فرزند خود تمرین کنید.
- از فرزندتان در خصوص بسیاری از مزایای خجالتی بودن بگویید و نمونه هایی که در زندگی خود به خاطر خجالتی بودن تجربه نموده اید و از آن سود برده اید را برای او تعریف کنید تا از صحبت درباره آن نترسد.
- رفتار خروجی پس از انجام راهکارها را تشویق کنید. فرزند خود را وقتی که با یک شرایط ناآشنا یا با شخص جدیدی روبرو شد، بدون توجه به کم رویی او هر رفتاری که نشان داد تشویقش کنید و به هیچ وجه او را سرزنش نکنید.
- با فرزند خود هدف معینی برای از بین رفتن کم رویی مشخص کنید. مراحل کوچک و پیشرفت عملکرد را تمرین کنید و از کودکتان برای پیشرفتش قدردانی کنید. به عنوان مثال، گفتن سلام به کودک هم سن و سال خودش ممکن است اولین قدم عظیم باشد.
- آگاهانه فرزند خود را در موقعیت های جدید قرار دهید. ابتدا تغییرات کوچکی در رفتار او ایجاد کنید و به تدریج او را در مرحله عمل قرار دهید. به عنوان مثال، اگر به کسی که برایشان تازه است سلام کند، به کودک پاداش دهید و حامی باشید.
- اطمینان حاصل کنید که فرزند شما در بهترین کارهایی که انجام می دهد رشد کند. آن ها را به خاطر مهارت هایی که به دست آورده اند تشویق کنید.
یاری دریافت حرفه ای از مشاوران
اگر خجالتی بودن فرزند شما آن قدر شدید است که بر کیفیت زندگی شما و خودش اثر گذاشته است بهتر است با یک مشاور یا روانشناس صحبت کنید و از یاری های حرفه ای این افراد برای درمان فرزندتان بهره ببرید. آن ها در موارد زیر به شما یاری خواهند کرد:
- مدیریت استرس
- استراتژی های ایجاد آرامش
- جلسات مشاوره برای پیگیری پیشرفت درمان
- آموزش مهارت های اجتماعی به فرزندتان
سخن آخر
می توان گفت رفتار ما به عنوان والدین و اطرافیان بیشترین تأثیر را در ساخت شخصیت فرزندمان دارد. پس باید حواسمان باشد تا با مسلط بودن به خودمان و کنترل شرایط های مختلف باعث ایجاد مشکل و خجالتی شدن کودک نشویم. شما نیز اگر پیشنهادی برای از بین بردن کم رویی بچه ها دارید، برای ما در پایین همین صفحه بنویسید. منتظر پیشنهاد های عالی شما عزیزان هستیم.
از آنجایی که ممکن است کودک خجالتی از مدرسه فراری باشد، پیشنهاد می کنیم حتما مطلب ترس از مدرسه در بچه ها؛ علت، علائم و راه های درمان را نیز در انگیزه بخوانید.
منبع: مجله انگیزه