سوغات شیراز؛ از طعم خنک فالوده تا شکوه اصیل خاتم کاری - وبلاگ حامد

به گزارش وبلاگ حامد، سوغات شیراز به عطر و طعم بی نظیر و کیفیتی مثال زدنی شهره هستند و در کنار زیبایی های تاریخی و طبیعی این شهر، بسیار مورد توجه گردشگران قرار می گیرند.

شیراز که به عنوان دیار حافظ و سعدی شناخته می شود و در کوچه هایش عطر بی نظیر بهار نارنج، روح انسان را نوازش می دهد، سوغاتی های متنوعی دارد که گزینه هایی عالی برای خرید یادگاری هستند. از جمله سوغات شیراز می توان به مسقطی، کلوچه، فالوده شیرازی، یوخه، حلوای شیرازی، صنایع دستی همچون منبت کاری، مینا کاری، خاتم کاری، قلم زنی و همچنین عرقیات باکیفیت، دمنوش ها، آبغوره و آبلیمو اشاره کرد. تهیه سوغاتی یکی از بخش های مهم سفر به شمار می آید؛ در این مقاله شما را با صنایع دستی و سوغات شیراز و بهترین بازارها برای تهیه آن ها آشنا می کنیم.

سوغات شیراز:

• مسقطی
• کلوچه شیرازی
• فالوده شیرازی
• یوخه
• بادام سوخته
• حلوا شیرازی
• رنگینک شیرازی
• برشلیک
• نان مشت
• حلوای خارک
• نان فسا
• عرق بهارنارنج
• عرق نسترن
• عرق بیدمشک
• گلاب شیراز
• آبلیمو شیراز
• آبغوره شیراز
• خاتم کاری
• قلم زنی
• منبت کاری
• میناکاری

سوغات خوراکی شیراز به دو دسته کلی شیرینی و عرقیات تقسیم می شوند. شیرینی های خوش طعم و عطر شیرازی بسیار معروف و پرطرفدار هستند و این موضوع سبب شده است تا در شهرهای دیگر نیز تهیه شوند و به فروش برسند. طعم، تازگی و کیفیت این شیرینی ها در قنادی های سنتی شیراز بسیار بیشتر است؛ زیرا به دست استادکاران حرفه ای این شهر تهیه می شوند.

استان فارس همواره محل کاشت انواع درختان میوه همچون انگور و مرکبات بوده و به شهر نارنج معروف است. آب وهوای معتدل و خاص شیراز و دشت های سرسبز و سرشار از گیاهان معطر و دارویی این استان زیبا، همه و همه سبب شده اند عرقیات خالص و باکیفیت، دمنوش ها، آبغوره و آبلیمو جزو بهترین سوغات شیراز محسوب شوند.

مسقطی

مسقطی از معروف ترین سوغات شیراز است که به بافت نرم و لطیف و عطر بی نظیر خود شناخته می شود. این سوغاتی در واقع نوعی حلوا با ظاهری شبیه به ژله است. مسقطی انواع مختلفی چون پسته ای، زرشکی و گل محمدی دارد. این شیرینی با نشاسته و در طعم ها و رنگ های مختلف تهیه می شود.

مواد اولیه مسقطی نشاسته، شکر، آب، روغن مایع، گلاب جوهرلیمو و زعفران است. مسقطی لاری معروف ترین نوع مسقطی شیراز است. مهم ترین تفاوت این مسقطی با انواع دیگر، استفاده زیاد از خلال آجیل در تهیه آن است.

کلوچه شیرازی

کلوچه شیرازی از سوغاتی های اصیل این شهر به شمار می رود و برخلاف تصوری که در فکر ما از کلوچه شکل گرفته است، بیشتر به نان برنجی شباهت دارد. این کلوچه بسیار معطر و خوش طعم، با خرفه و پودر نارگیل تزیین می شود. کلوچه شیرازی بیشتر اوقات در یک بسته با مسقطی به فروش می رسد و همواره با هم سرو می شوند.

کلوچه شیرازی برخلاف بیشتر کلوچه ها مغزدار نیست و ماندگاری بالایی دارد؛ به همین دلیل، در چمدان سوغاتی های گردشگران شهر شیراز به چشم می خورد. مواد اولیه اصلی این کلوچه لطیف، آرد سفید، آرد برنج، تخم مرغ، روغن جامد و گلاب است.

فالوده شیرازی

فالوده شیراز معروف ترین سوغاتی و خوراکی این شهر است. پیشنهاد می کنیم در سفر به شیراز، چند بار آن را امتحان کنید.

رشته های باکیفیت فالوده در کنار چاشنی های فوق العاده ای چون شربت آلبالو، آبلیموی تازه و انواع عرقیات معطر و پرخاصیت سرو می شوند و این خوراکی لذیذ را بسیار پرطرفدار کرده اند. فالوده شیرازی گاهی همراه با بستنی سرو می شود. نکته جالب این است که رشته خشک فالوده نیز در قنادی های شهر به فروش می رسد؛ پس امکان تهیه آن به عنوان سوغات وجود دارد.

یوخه

یوخه از شیرینی های مخصوص شیراز و سوغات ایران است که از چند لایه خمیر نازک، با مواد میانی همچون پودر دارچین، پودر قند و پودر پسته تهیه می شود؛ سپس خمیر را رول می کنند و برش می زنند. شیرینی کاک که در کرمانشاه تهیه می شود بسیار شبیه یوخه شیراز است؛ با این تفاوت که خمیر یوخه را نازک تر می کنند.

یوخه شیرینی سبک، پرانرژی و خوشمزه ای است که به عنوان میان وعده در میان شیرازی ها شناخته می شود. این شیرینی ماندگاری بالایی دارد؛ به همین دلیل، یکی از انتخاب های بیشتر گردشگران برای سوغات بردن است. یوخه از روغن محلی، آرد گندم، پودر قند، تخم مرغ، پودر هل، پودر بادام، آب، نمک و مایه خمیر تهیه می شود و روی آن را با پودر پسته، خلال بادم یا پودر قند تزیین می کنند.

بادام سوخته

بادام سوخته سوغات خاص و محبوب شیراز است که از جوشاندن بادام در آب و شکر غلیظ و بلوری شدن شکر اطراف بادام ها به دست می آید.

این بادام های سوخته سوغاتی عالی برای خانواده و دوستان خواهند بود. بادام سوخته بسیار مقوی و خوشمزه است و معمولا به جای قند در هنگام نوشیدن چای استفاده می شود.

حلوا شیرازی

حلوای زرد رنگ شیراز یکی از سوغاتی های محبوب این شهر است. این حلوا به دلیل مانگاری پایین، چندان قابلیت حمل به شهرهای دیگر را ندارد و باید در زمان سفر خود آن را تست کنید.

آرد برنج، شکر، آب، روغن، گلاب و زعفران ترکیبات اصلی این حلوای لطیف هستند. نام دیگر حلوای شیراز، حلوای کاسه ای است؛ زیرا در قدیم برای سرو آن از کاسه استفاده می کردند. هنوز هم این حلوا در برخی رستوران های شیراز بعد از غذا به عنوان دسر سرو می شود.

رنگینک شیرازی

رنگینک دسری خوشمزه و مقوی و مربوط به جنوب کشور است که به طور ویژه ای در ماه رمضان طبخ می شود.

در تهیه رنگینک شیرازی از آرد، روغن، خرما یا رطب، پودر دارچین و هل استفاده می کنند. این شیرینی معمولا به صورت قالبی تهیه و سپس با پودر پسته و نارگیل تزیین می شود. در مرحله آخر رنگینک را برش می دهند و در بسته بندی های مختلف به فروش می رسانند.

برشلیک

برشلیک یکی از شیرینی های کمتر شناخته شده و مخصوص شیراز است که در برخی از شیرینی فروشی ها و مغازه های نزدیک به جاهای دیدنی شیراز به فروش می رسد. برشلیک مخصوص شهرستان فیروزآباد فارس است و در حالت تازه و گرم میل می شود. برای پخت این شیرینی سنتی از آرد گندم، روغن حیوانی، پودرقند، میخک، زنجبیل و هل استفاده می کنند. استفاده از ادویه ها، طبع این شیرینی را گرم تر و آن را مقوی تر می کند.

نان مشت

نان مشت، شیرینی سنتی معروفی در استان فارس به ویژه شهر جهرم است که با خرما تهیه می شود و طبع گرمی دارد.

شیرازی ها این نان را در وعده صبحانه یا عصرانه به همراه چای میل می کنند. نان مشت را هم در روغن سرخ می کنند و هم در تنور یا فر می پزند. مواد اولیه این شیرینی خوشمزه و پرانرژی روغن، آرد گندم، زنجبیل، دارچین و خرما است.

حلوای خارک

خارک به خرمایی گفته می شود که هنوز به طور کامل نرسیده و زرد رنگ است. این خرما کمی طعم گس و خرمالو مانند دارد. حلوای خارک با طبع گرم خود بسیار پرانرژی و مقوی است.

حلوای خارک در جهرم طبخ و تهیه می شود و مانگاری بالایی دارد. این حلوا ظاهری شبیه به سوهان دارد و به دلیل داشتن خرما، بدون افزودنی و شکر اضافه تهیه می شود. حلوای خارک منبع سرشاری از فیبر، کلسیم، آهن، پتاسیم، گوگرد، فسفر، منگنز و مس است و برای اختلالات یبوست، مسائل روده و حتی مسائل قلبی توصیه می شود.

نان فسا

کماج یا نان فسا شیرینی خوش طعمی است که در شهر فسای استان فارس تهیه می شود.

ترکیبات این نان آرد گندم، پودر شکر، روغن جامد، جوش شیرین، پودر زنجبیل، هل، زعفران و کنجد است که طبع گرم و مقوی دارند. این نان ترد و لذیذ با ماندگاری طولانی، از قدیم به عنوان یکی از بهترین سوغات شیراز محسوب می شد.

عرق بهارنارنج

شهر شیراز به شهر بهارنارنج معروف است و کوچه پس کوچه های آن در فصل بهار سرشار از عطر گل های بهارنارنج می شوند. برای عرق بهار نارنج خواص بی نظیری در طب سنتی بیان شده است که می توان به رفع مشکل کم خوابی، خاصیت ضدسرفه و تشنج، کاهش سردردهای عصبی، پیشگیری از حمله قلبی و تنظیم تپش قلب اشاره کرد.

عرق بهار نارنج به عنوان یکی از محبوب ترین و معروف ترین سوغات شیراز، بسیار ویژه و حرفه ای در این شهر تهیه می شود. شربت بهار نارنج طرفداران بسیاری دارد. گل خشک بهار نارنج یکی دیگر از سوغات این شهر است که در تهیه مربا و شربت از آن استفاده می کنند.

عرق نسترن

نسترن که نوعی گل پاییزی محسوب می شود از خانواده رزهای وحشی است. این گل بسیار خوشبو و زیبا به رنگ های سفید و قرمز کم رنگ در باغات و کنار رودها رشد می کند.

عرق نسترن از سوغات ویژه و معطر شیراز است. برای عرق نسترن خواص بسیاری چون تسکین درد معده، دفع سنگ کلیه و رفع خستگی برشمرده اند. شربتی که با عرق نسترن تهیه می شود برای رفع خستگی، ایجاد نشاط و آرامش در روزهای گرم تابستان بسیار مفید است.

عرق بیدمشک

بیدمشک درختچه ای از خانواده بید با گل های زرد رنگ است که در شیراز به وفور رشد می کند.

عرق بیدمشک که از شکوفه های پرمانند و خوش عطر این گیاه در فصل بهار گرفته می شود، یکی از سوغات محبوب شیراز است. عرق بیدمشک برای تهیه شربت استفاده می شود و به تنهایی یک داروی پرطرفدار در طب سنتی است. از خواص عرق بیدمشک می توان به تقویت قلب، اعصاب و دستگاه گوارش اشاره کرد.

گلاب شیراز

به دلیل فراوانی باغ های گل محمدی در شیراز، گلاب این شهر از قدیم بسیار معروف بوده است.

شهر میمند در 95 کیلومتری جنوب شرقی شیراز یکی از مراکز اصلی تهیه گلاب در استان فارس محسوب می شود. کیفیت گلاب شیراز تفاوت چندانی با گلاب کاشان ندارد و بسیار پرطرفدار است.

آبلیمو شیراز

شیراز به داشتن باغ های مرکبات معروف است. در میان محصول مرکبات این شهر، لیموی شیراز به ترشی بسیار و عطر و طعم عالی شناخته می شود.

اگر در فصل تابستان راهی شهر زیبای شیراز شدید، حتما لیموی تازه این شهر را تهیه کنید. آبلیموی باکیفیت از سوغات مخصوص شیراز است و به عنوان چاشنی در سالاد، فالوده و انواع شربت استفاده می شود.

آبغوره شیراز

شهر شیراز تاکستان های بسیاری دارد و آبغوره از سوغات معروف و محبوب آن به شمار می رود. شیرازی ها با آبغوره، آش بسیار خوش طعمی تهیه می کنند. این محصول طبیعی و مفید گزینه بسیار مناسبی برای سوغات است.

خاتم کاری

خاتم کاری از دیرباز در کشورمان جایگاه ویژه ای داشته است. هنر دست هنرمندان شیرازی در این زمینه باعث شد تا خاتم کاری شیراز در کنار خاتم کاری اصفهان از بهترین نمونه های موجود به شمار آید. با روی کار آمدن صفویان و انتخاب شیراز به عنوان مرکز، این هنر رونق فراوانی کسب کرد.

خاتم کاری شیراز به جنس مرغوب مواد مورد استفاده معروفیت دارد. هنرمندان شیرازی در انجام این هنر از ورقه های چوبی نازک به عنوان آستر استفاده می کنند. به کار بردن چسب باکیفیت، سطح صاف و صیقلی کار، یکدستی رنگ مورد استفاده و... در کنار پوشش آستر موجب می شوند تا خاتم شیراز به یک نمونه ارزشمند و بسیار دیدنی تبدیل شود.

قلم زنی

خلق آثار ارزشمند روی فلز آن هم با استفاده از ابزارهای ساده ای مانند قلم و چکش واقعا تنها از عهده هنرمندان ایرانی ساخته است. در هنر قلم زنی هنرمندان نقش و نگارهایی را روی فلزاتی مانند مس، نقره، طلا، برنج و... حکاکی می کنند. این هنر از قدیم در شهر شیراز صورت می گرفت و امروزه نیز قلم زنی هنرمندان شیرازی معروفیت ویژه ای دارد.

اگر در پی تهیه یک سوغات ویژه و ارزشمند در سفر خود به شیراز هستید، آثار قلم زنی را از قلم نیاندازید.

منبت کاری

شیراز به داشتن استادانی بزرگ در زمینه هنر منبت معروفیت دارد. این هنر در طول صده های متمادی با تربیت شاگردان کارآزموده از طریق استادان بزرگ در شیراز حفظ شده است. شهر آباده در استان فارس امروزه به عنوان مرکز منبت جهان شناخته می شود.

در هنر منبت کاری هنرمند با ابزارهای کنده کاری طرح و نقش هایی را روی چوب ایجاد می کند. این هنر در دوران صفویه بسیار رواج داشت؛ به گونه ای که در گوشه و کنار مساجد، روی میزها و حتی دسته های چاقو نقش و نگارهای منبت کاری به چشم می خورد.

میناکاری

محصولات میناکاری یکی از زیباترین سوغات شیراز محسوب می شوند. این آثار در نتیجه هنر هنرمندان میناکار خلق می شوند. میناکاری نیز از دوران صفویه در شیراز اهمیت ویژه پیدا کرد و امروزه نیز آثار این هنر ماندگار را در جای جای شهر تاریخی شیراز پیدا خواهید کرد.

در میناکاری از فلزاتی مانند مس، نقره، طلا و... استفاده می کنند. ابتدا روی سطح فلز از طریق لعاب آستر پوشانده می شود. بعد از حرارت دهی فلز در کوره، با لعاب های باکیفیت رنگی روی لعاب سفید رنگ طرح و نقوش زیبا خلق می کنند.

صنایع دستی شیراز محدود به مواردی که اشاره کردیم نمی شود؛ بلکه این شهر با پیشینه تاریخی و ارزشمند خود ده ها هنر ارزشمند دیگر را نیز به جامعه هنر دوست ایرانی معرفی کرده است. انتخاب سوغاتی از میان انبوهی از صنایع دستی شیراز کار چندان ساده ای نیست؛ اما مطمئن باشید تمامی آثار به نوبه خود ارزش مادی و معنوی ویژه ای دارند.

سوغات شیراز را از کجا بخریم؟

گشت وگذار در بازارها و خرید سوغات از بخش های دوست داشتنی سفر است. برای داشتن خریدی اصیل آشنایی با بازارهای سنتی و مهم هر شهر لازم به نظر می رسد. در ادامه به معرفی بازارهای معروف شهر شیراز می پردازیم.

بازار وکیل شیراز

• آدرس: استان فارس، شیراز، خیابان زند، ضلع شرقی میدان شهرداری (مشاهده روی نقشه)
• ساعت کاری: شنبه تا پنجشنبه از 7:15 تا 22:15

بازار وکیل شیراز در بخش مرکزی شهر، نزدیک به ارگ کریمخان و مسجد و حمام وکیل قرار گرفته است. این بازار ورودی های مختلفی دارد. این ورودی ها در خیابان های زند، طالقانی و لطفعلی خان زند واقع شده اند. با اتوبوس های شهری به راحتی می توان به بازار وکیل مراجعه کرد؛ همچنین جای پارک زیادی در اطراف این بازار وجود دارد. بازار وکیل نه تنها یک بازار، بلکه از جاذبه های گردشگری شیراز است.

بازار وکیل یا وکیل الرعایا معروف ترین و تاریخی ترین بازار شیراز، به فرمان کریم خان زند ساخته شده است و به عنوان یکی از 10 بازار تاریخی کشور شناخته می شود. در این بازار باکیفیت ترین سوغاتی ها به فروش می رسند. در بازار وکیل محصولات متنوع با قیمت های مناسب به گردشگران عرضه می شوند.

خوراکی های خوشمزه، اصیل و خوش عطر شیراز در بازار وکیل بسیار به چشم می خورند. محصولات دیگری که در این بازار عرضه می شوند پارچه فارسی، صنایع دستی شیراز، عرقیات و گیاهان کوهی، ادویه ، چرم، زیورآلات سنتی، انواع وسایل مسی و نقره، وسایل عتیقه، لباس های محلی شیرازی و کلاه های سنتی است. بخش های مختلفی همچون سرای مشیر، سرای فیل و سرای تیمچه گل در بازار وکیل وجود دارند. در سرای تیمچه گل علاره بر مغازه، چند کافه و رستوران نیز فعال هستند.

بازار حاجی شیراز

• آدرس: استان فارس، شیراز، خیابان لطفعلی خان زند، بعد از سه راه طالقانی

بازار سرپوشیده حاجی قدیمی ترین و تاریخی ترین بازار شیراز است که حد فاصل خیابان لطفعلی خان زند و بقعه قرار گرفته است. برخی مردم اصیل شیراز بر این باور هستند که بازار حاجی بیش از 1,000 سال قدمت دارد. در این بازار علاوه بر انواع شیرینی ها و عرقیات تازه و خوش عطر شیرازی، محصولاتی چون خشکبار، پوشاک و لباس سنتی، ترمه، ظرف و صنایع دستی به فروش می رسد. در بازار حاجی محصولات با قیمت مناسبی عرضه می شوند.

اردو بازار

• آدرس: استان فارس، شیراز، خیابان لطفعلی خان زند، سه راه احمدی، محله گود عربان (مشاهده روی نقشه)
• ساعت کاری: شنبه تا پنجشنبه از 8:00 تا 20:00

اردو بازار یکی از پررونق ترین مراکز خرید شیراز، مربوط به دوره قاجار است که حدفاصل سرای مشیر و سه راهی روح الله واقع شده است. این بازار در تاریخ 24 خرداد 1382 با شماره ثبت 9236 به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اردو بازار که بیشتر محل عمده فروشی است با انشعابات فراوان به سرای مشیر و بازار مسگرها می رسد.

اگر تا به امروز تجربه سفر به شیراز و خرید سوغات این شهر را داشته اید، می توانید نظر خود را با سایر کاربران >وبلاگ حامد در میان بگذارید.

پرسش های متداول

سوغات شیراز چیست؟

از مهم ترین سوغات شیراز می توان به انواع شیرینی نظیر مسقطی، کلوچه، فالوده شیرازی، یوخه، حلوا شیرازی، رنگینک، صنایع دستی همچون منبت کاری، مینا کاری، خاتم کاری، قلم زنی و همچنین عرقیات باکیفیت، دمنوش ها، آبغوره و آبلیمو اشاره کرد.

سوغات شیراز از کجا بخریم؟

بازار وکیل شیراز، بازار حاجی شیراز و اردو بازار از جمله مراکزی هستند که می توانید سوغات شیراز و صنایع دستی معروف این شهر را خریداری کنید.